Lublin Belediye Başkanı Krzystof Zuk ile Kente Dair
Lublin Belediye Başkanı Krzystof Zuk ile Lublin'in kardeş şehir ilişkileri, Sınır Ötesi İşbirliği Kongresi'nin şehre sağladığı katkıları ve Avrupa Gençlik Başkenti kutlamalarında hedeflenen ilham veren şehir vizyonunu şehrin dinamiklerini de katarak üzerine konuştuk.
Röportaj: Hatice Kübra Baştuğ, Özge Sivrikaya
Lublin'in Türkiye'den Nilüfer Belediyesi de dahil olmak üzere dünya çapında pek çok kardeş şehri bulunuyor. Bu iş birliklerinden bazılarının diğerlerine göre daha aktif ve yakın olduğunu varsayıyoruz. İdeal bir kardeş şehir ilişkisini nasıl tanımlarsınız? Sizce kardeş şehir ilişkilerinin başarısında neler etkili? Lublin bu kardeş şehir ilişkilerinden nasıl yararlanıyor?
Şehirden şehre iyi bir iş birliği sadece yerel yönetim düzeyinde gerçekleşmez, aynı zamanda yerel topluluklar, kurumlar, okullar, STK'lar, kültürel kurumlar, üniversiteler veya işletmeler tarafından da yürütülür. Eşleştirme konusunda oldukça başarılıyız. İşe somut bir şeyle başlayıp ardından resmi anlaşmalarla devam etmeye çalışıyoruz.
Lublin'in uluslararası iş birliği değişken olup birçok şekil ve surette gerçekleşiyor. Şehir yönetimi konusunda en iyi uygulamaların paylaşımı ve kamu hizmetlerinde etkili, son teknoloji çözümlerin uygulanması, yabancı ortaklarımızla birlikte yürüttüğümüz projelere sadece birkaç örnek. Bu projeler kent kurumlarındaki personele beceri kazandırmakta, kent sakinlerinin yaşam kalitesini arttırmakta ve iş dünyasını canlandırmaktadır. Tüm bunların ötesinde, uluslararası projeler Lublin'in kendini tanıtmasına ve olumlu bir imaj yansıtmasına yardımcı olmaktadır. Lublin böylece uluslararası sahnede güvenilir ve kendini kanıtlamış bir ortak haline gelmektedir.
Uluslararası sosyal yardımı kalkınmanın yatay ve sektörler arası faktörlerinden biri olarak belgelendiren Lublin Kalkınma Stratejisi yabancı ortaklarla hızlı işbirliğini teşvik etmiştir. 2010'dan beri bu böyle. Son 10 yılda Lublin, başlangıcı 20. yüzyıla dayanan sözde 'eski' Avrupa ülkeleriyle iş birliğini sürdürdü ancak odak noktasında bir değişiklik oldu. Lublin, Üç Deniz girişiminde yer alan ülkelerle ilişkiler kurmaya odaklandı. Belarus ve Ukrayna ilgimizi çekti. Bu iki ülkeyle (Doğu Ortaklığı kapsamında) iş birliği yapmak Lublin için diğer bir öncelik haline geldi.
Belirli ortaklarla yapılan iş birliğinin yoğunluğu mevcut ihtiyaçlarına, mevcut kaynaklara veya şimdiye kadar uygulanan projelere bağlıdır. Nilüfer'de ağırlıklı olarak çocuklar ve gençler söz konusu. Spor takımları ve genç sporcular her iki şehirde düzenlenen etkinliklere katılmaktadır. Lublin aynı zamanda Ukrayna ve Litvanya (Panevezys) ile spor ve kültür gibi benzer alanlarda iş birliği yapmaktadır.
Verimli iş birliği aynı zamanda birbirimizden öğrenmeyi de kolaylaştırır. Fransa'nın Nancy şehrinde de durum böyledir. Lublin-Nancy iş birliğinin başlangıcında, dirençli bir yerel yönetimin nasıl inşa edilebileceğine dair iyi örnekler aradık. Zamanla stajlara ve inceleme gezilerine geçtik. Şimdi, Ukrayna üniversitelerinden öğrencilere yönelik bir Avrupa Merkezi (Lublin ve Nancy üniversiteleri ile ortak) işletiyoruz.
Geçen yıl boyunca sağlam, dostane ilişkilerin ve karşılıklı güvenin değerini öğrendik. Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırısının başlangıcından bu yana Lublin, Ukraynalıların sığındığı başlıca şehirlerden biri haline geldi. En yoğun zamanlarda 68 binden fazla Ukraynalının Lublin'de kaldığı tahmin edilmektedir. Lublin, Ukrayna'daki ortak şehirlerine maddi yardım sağlamaktadır. Ortak şehirlerimizin ve dünyanın dört bir yanından uluslararası kuruluşların yardımıyla Ukrayna'ya 100'den fazla tır ve iki tren dolusu insani yardım gönderdik. Kritik altyapının acımasızca bombalanması nedeniyle, çok aranan jeneratör ve ihtiyaç malzemelerini bağışlıyoruz. Munster ve Nancy tarafından birkaç yüz mülteci davet edilmiştir.
Lublin önceki yıllarda Sınır Ötesi İşbirliği Kongresine ev sahipliği yaptı. Etkinlik, kongre, forum gibi uluslararası organizasyonlara ev sahipliği yapmanın kentlerin gelişimine ve uluslararası görünürlüğüne katkı sağladığını biliyoruz. Lublin'in bugüne kadar Sınır Ötesi İşbirliği Kongresi'ne ev sahipliği yapmaktan ne şekilde faydalandığını merak ediyoruz. Sınır Ötesi İşbirliği Kongresi'nin şehrinize katkılarından bahseder misiniz?
Sınır Ötesi İşbirliği Kongresi, Lublin'deki en önemli uluslararası etkinliklerden biridir. Sınır ötesi işbirliği uygulayıcıları için bir buluşma yeri ve Ukrayna başta olmak üzere Avrupa Birliği ve Doğu Ortaklığı ülkelerinden yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, bilim, kültür ve iş dünyası için bir diyalog platformudur. Kongre, Lublin'i Batı, Orta ve Doğu Avrupa arasında temasların kurulması ve iyi uygulamaların paylaşılması için önemli bir nokta olarak konumlandıran unsurlardan biridir. Kongre'nin önemli bir unsuru da katılımcıların sınır ötesi projelere destek veren bağışçı ve kuruluşların temsilcileriyle bir araya gelmelerini sağlayan Hibe Fuarı ve uluslararası bağlantı arayışındaki kuruluşlar için özel toplantılardan oluşan Ortaklar Forumu'dur. Program ayrıca sergiler, edebiyat buluşmaları, film gösterimleri, konserler ve performanslar gibi bir dizi kültürel etkinliği de içermektedir. Kongrenin bugüne kadar gerçekleştirilen 11 tanesine 40'tan fazla ülkeden binlerce kişi katılmıştır.
COVID-19 salgını ve ilgili kısıtlamalar sonucunda kongrenin mevcut yapısı önce çevrimiçi ve sonra da hibrit bir biçim aldı. Buna rağmen kongre, kapsayıcı niteliğini koruyabildi. Her yıl olduğu gibi, Sınır Ötesi İşbirliği’ne dahil olan çeşitli çevrelerin temsilcilerini programı birlikte oluşturmaya davet ediyoruz: yerel yönetimler, Avrupalı ve uluslararası kurumlar, bilim ve eğitim dünyasından kişiler, kültürel kurumlar, sivil toplum kuruluşları, medya ve Orta ve Doğu Avrupa'nın sorunlarıyla ilgilenen uzmanlar. Kongre, fikir alışverişinin yapıldığı, iş birliği araçlarının oluşturulduğu ve Avrupa forumunda ortak temsiliyetin sağlandığı bir platform olmaya devam edecektir. Kongre sırasında kurulan temaslar sayesinde, Avrupa'dan ve ulusal düzeyde sağlanan fonlarla birçok uluslararası projenin uygulanması mümkün olmuştur. 2022 yılında, 2023 Avrupa Gençlik Başkenti kutlama hazırlıkları kapsamında, 18-35 yaş arası gençlere adanmış, uluslararası işbirliği alanında pratik liderlik becerileri geliştirmeyi amaçlayan bir program olan Sınır Ötesi İşbirliği Akademisi Lublin'de ilk kez düzenlenmiştir.
Böylesine büyük bir uluslararası etkinliğin düzenlenmesi elbette maliyet gerektirmektedir. Lublin Belediyesi her yıl Kongre'nin organizasyonu için ulaşım, konaklama ve yemek, konuşmacıların ücretleri veya teknik hizmet ve tanıtım gibi unsurları karşılamak üzere dış fonlara başvurmaktadır. Şimdiye kadar Polonya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ve Avrupa Dayanışma Birliği'nden, yakın zamanda da Uluslararası Visegrad Fonları ve Norveç Hibeleri'nden bağış almayı başardık.
“Gençlerin aradaki açığı kapatmalarını ve eşit gelişim fırsatlarına sahip olmalarını sağlayacak politikalar oluşturmak istiyoruz. Sivil yaşamda daha fazla önem kazanmalarını, kente katılmalarını ve kenti birlikte yaratmalarını istiyoruz.”
Lublin, 2023 Avrupa Gençlik Başkenti kutlamalarına hazırlanıyor. Lublin'in resmi internet sitesinden takip ettiğimiz kadarıyla Lublin belediyesi Avrupa Gençlik Başkenti kutlamasının hazırlık sürecini 2023’ün başından itibaren başlatmış durumda. Bu noktada merak ediyoruz, kent ve gençlik ilişkisini nasıl tanımlarsınız ve sizce bir yerel yönetim bu ilişkiyi kurmak için ne tür uygulamalar benimsemelidir?
Bu soruyla bağlantılı olarak, Avrupa Gençlik Başkenti (AGB) hepimiz için şehri yeniden tasarlamak ve gençlerle birlikte yaratmak için bir fırsattır. Ağ oluşturma, ortaklıklar ve iyi uygulama alışverişleri yoluyla, gençlik politikaları geliştirmek için en iyi kavramları topladık. Gençlerin aradaki açığı kapatmalarını ve eşit gelişim fırsatlarına sahip olmalarını sağlayacak politikalar oluşturmak istiyoruz. Sivil yaşamda daha fazla önem kazanmalarını istiyoruz, kente katılmalarını ve kenti birlikte yaratmalarını istiyoruz. Lublin'deki kuruluşların fikirlerini memnuniyetle karşılıyor ve gençleri harekete geçirecek projeler, etkinlikler, eğitimler, toplantılar için kendi fikirlerini sunmalarını teşvik ediyoruz.
Lublin'in 2023 Avrupa Gençlik Başkenti çerçevesinde ne tür projeler yürüteceğini ve bu projelerle neyi hedefleyeceğini öğrenebilir miyiz?
2023 Lublin Avrupa Gençlik Başkenti kapsamındaki kilit projeleri Şehir Akademisi, Okul Sivil Bütçesi, Lublin Gönüllü Hizmeti ve genç dostu alanların oluşturulması şeklinde sayabiliriz. Böyle bir alan zaten mevcut (şehir merkezinde) ve iyi iş çıkarıyor. Adı Hey! Ayrıca, Şehir Akademisi kapsamında yurttaşlık eğitimi sınıfları için hazır atölye senaryoları geliştiriyoruz. Dersler 10 ila 30 yaş arasındaki insanlara yönelik, örneğin ilkokul ve üstü öğrenciler veya STK personeli gibi. Okul Sivil Bütçeleri okullarda öğrenci özyönetimini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Gençler, öğretmenlerin yardımıyla kendilerine güvenmeyi, sorumluluk almayı ve hayatta sebat etmeyi öğrenebiliyor. Öte yandan, Gönüllü Programı ise toplumda yer almak isteyen herkese yöneliktir. Amacı, bir kent gönüllüleri sistemi ve bunu uygulamak için bir plan geliştirmektir.
Lublin belediyesinin gençler için yürüttüğü projeler nelerdir? Bugüne kadar yaptığınız hangi çalışmalar 2023 Avrupa Gençlik Başkenti unvanını kazanmanıza destek oluyor? Gençlere yönelik ilham verici girişimlerinizden bahseder misiniz?
Lublin'in bu konudaki girişimi bir gençlik kuruluşu olan Sempre a Frente Vakfı tarafından başlatıldı. Kuşaklar arası işbirliği sayesinde de başarılı sonuç alındı. Lublin'de Avrupa Gençlik Başkenti'nin en önemli sonuçlarından biri de ilişkilerdeki ortaklık ve eşit zemindeki işbirliğidir. Lublin'in etkinliklerle dolu AGB gündemi üç alana odaklanmaktadır:
a) 'Şehir' tarafından gençler için tasarlanan etkinlikleri içeren Gençlik için Şehir;
b) gençlerin başlattığı projeler ve girişimlerden oluşan Şehir için Gençlik; ve
c) gençler ve 'Şehir' arasında ortak işbirliği alanı olan Gençlik ve Şehir. Her üç alanda da gençlerin katılımını sağlayan ve onlara destek veren projeler olacak.
Projeler spor, kültür veya eğitim alanlarından başlayarak yerel, bölgesel ve ulusal ölçekte ve Avrupa çapında çeşitlilik gösterecektir.
Lublin kendisini "İlham veren şehir" olarak görmektedir. Kime ilham vermek istediğinizi ve şehrin kimden ilham aldığını öğrenmek isteriz. Ayrıca, lütfen diğer oyunculara ne şekilde ilham verdiğinizi biraz açar mısınız?
Lublin'in muazzam deneyimlerle geleceğe doğru adımlar atması gereken bir şehir olduğu gerçeğiyle bir pazarlama stratejisi oluşturduk. Lublin'in tarihi 700 yıldan daha eski ve sadece Polonya içinde değil, aynı zamanda Avrupa içindeki yeri de önemlidir. Bu noktada, 1569 yılında imzalanan Lublin Birliği'nin Avrupa Birliği için bir mihenk taşı olduğunu belirtmek gerekir.
Bu nedenle, çok kültürlü ve çok dinli Lublin, Batının kültürü ile Doğu’nun kutsallığını karşı karşıya getiren, yaşamın birçok alanını harekete geçiren ve etkileyen bir yerdir. Kentin tarihi mirası, avangart karakteri ve açıklığı ile tanınan yerel kültür ve sanat için en büyük uyarıcı etkenlerden biri olmuştur. Lublin'in geleceği, şehrin ekonomik ve yüksek teknoloji potansiyeli ve kabiliyetiyle yakından bağlantılıdır. Ayrıca şehir, Orta ve Doğu Avrupa bölgesinde daha da gelişmiş bir araştırma merkezi haline gelmekte ve ileri teknoloji içeren girişimlerin geliştirilmesi ve uygulanmasındaki sürdürülebilir işbirliği sayesinde yenilikçi ve son teknoloji çözümlere ev sahipliği yapmaktadır. Akademik çevre de Lublin'deki iş modeli yeniliklerinin arkasındaki itici güçlerden biridir. Lublin'de yaklaşık 60.000 öğrencisi olan dokuz üniversite bulunmaktadır.
Öğrencilerin yaklaşık %14'ünün yurt dışından geldiği şehir, üniversitelerin uluslararasılaşma düzeyi bakımından Polonya'da ilk sırada yer almaktadır. İleri düzey girişimcilik, yaşam standardının yükseltilmesinde kilit rol oynamaktadır. Lublin yıllardır özyönetim ve iş sektörü arasında verimli bir iş birliğine odaklanıyor.
Özellikle yaratıcı endüstrilere adanmış projeler de bulunmaktadır. Geleceği düşünerek çocukları her şeyin altından kalkacak şekilde düşünmeye teşvik eden ve girişimci tutumları şekillendiren eğitim programları yürütüyoruz. Bunlardan biri olan "Girişimci Çocuklar", 2022 Avrupa Girişimciliği Teşvik Ödülleri'nde "Girişimcilik Ruhunun Teşvik Edilmesi" kategorisinde birinciliği kazandı.
Lublin, 2023 Avrupa Gençlik Başkenti vasfıyla gençlik politikasındaki sürekli iyileştirme kapsamında gençlere yatırım yapmış ve daha da kapsayıcı bir şehir olmanın yolunu açmıştır. Gençlerin yaratıcı ve yenilikçi potansiyeli özellikle gurur duyduğumuz bir unsurdur. Bu potansiyel 2023 AGB unvanını alma çabalarının ardındaki itici güçtü ve şehrimizin huzurlu geleceğinin bir unsuruydu.
*Bu yazı, Kent dergisinin Ocak-Nisan 2024 tarihli onikinci sayısında yayımlanmıştır.
*Derginin tamamını MBB Kültür Yayınları sitesinden buraya tıklayarak indirebilirsiniz.
