Sokaklar Dönüşüyor
Superpool ve Global Designing Cities Initiative (Global Kent Tasarımı İnisiyatifi) iş birliği ile kent sokaklarını, çocuklar ve bakım verenleri için yaşanabilir alanlara ve yaya ve çocuk dostu kamusal mekânlara dönüştürme amacıyla oluşturulan bu program, belediyelerin farklı birimlerinin birlikte çalışmasına yönelik sokak dönüştürme prova uygulamasına ilişkin eğitim ve atölye çalışmalarını içermektedir. Kent mekânını, motorlu araç odaklı kentsel tasarım anlayışlarının ötesine geçerek çocuk ve yayayı merkeze alan bir yaklaşımla tasarlamayı; sokakları çocuklar için güvenli, sağlıklı ve kapsayıcı kılma yolunda adımlar atmayı ve belediyelerin prova uygulama süreçleri konusundaki kapasitelerini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Sokak dönüştürme uygulamalarının tasarım, katılım, bütçe gibi çok katmanlı sürecinin hem belediye hem de mahalle sakinleri açısından daha efektif biçimde yönetilmesinin yollarından biri aşamalı tasarım yöntemi olan prova proje süreçleridir. Bu eğitim programının içeriği ve süreci, partnerler ile oluşturulan iş birliği neticesinde açık çağrı ile gerçekleştirilmektedir. Buna ek olarak belediyelerin teoriden uygulamaya geçişini kolaylaştıran eğitim, atölye ve mentorlük desteği verilmekte ve planlama, koordinasyon, katılım ve saha uygulaması gibi çeşitli adımları içeren uzun dönemli bir prova uygulamasını tarif etmektedir.
GDCI’ın hazırlamış olduğu ve MBB tarafından Türkçeleştirilen Küresel Sokak Tasarımı Rehberi sokakları dönüştürmek için üç aşama önerir:
Kısa süreli mekânsal müdahale olan Pop-up,
Kısa süreli uygulamaları kapsayan Prova Uygulama ve
Final dönüşümü hedefleyen Kalıcı Uygulama.
Prova Uygulama Nedir?
Sokak dönüştürmenin en önemli adımlarından biri olan prova uygulama, belediye tarafından kolay temin edilebilir, geçici ve esnek malzemeler ile gerçekleşen, taktiksel kentleşme araçlarının etkili kullanımına odaklanan ve mahallelinin söz konusu tasarıma katılımını sağlayan bir uygulama stratejisidir. Prova uygulamalar, belediyenin kalıcı, yüksek maliyetli malzemelerle kalıcı uygulamaya başlamadan önce projenin alanda işlerliğini prova öncesinde ve sonrasında topladığı veri ile teyit eder ve mahallelinin sürece katılımını sağlar.
Sokak dönüştürme uygulamalarının tasarım, katılım, bütçe gibi çok katmanlı sürecinin hem belediye hem de mahalle sakinleri açısından daha efektif biçimde yönetilmesinin yollarından biri aşamalı tasarım stratejisini sürece entegre etmektir. Aşamalı tasarım stratejisi, kentsel mekânda değişimi kolaylaştırmak için tasarım surecini bilinçli olarak hızlı uygulanabilir adımlar halinde tanımlar. Aşamalı tasarım stratejisi ile uygulama süreci her biri hızlı biçimde uygulanabilecek adımlara bölünür ve her aşama bir öncekinin üzerine inşa edilecek biçimde planlanır. Bu şekilde bütçe sıkıntılarının, karmaşık izin ve onay süreçlerinin ve mahallelinin proje sürecine katılımının daha sağlıklı bir şekilde yönetilmesi hedeflenmektedir.
Kalıcı Uygulama Nedir?
Sokak dönüştürme uygulamaları, sokakları katılım araçlarıyla birlikte yeniden tasarlarken aşamalı tasarım stratejilerini kullanır. Aşamalı tasarım stratejisi, kentsel mekânda değişimi kolaylaştırmak için tasarım sürecini bilinçli olarak hızlı uygulanabilir adımlar halinde tanımlar. Bu sürecin etkin bir şekilde yönetilmesi hem belediye hem de mahalle sakinleri için büyük önem taşır. Bu bağlamda prova uygulamalar, sokak dönüştürme sürecini daha etkin ve sürdürülebilir hale getirmeyi hedefler.
Kalıcı uygulama, sokak dönüştürme aşamalı tasarım stratejisinin son adımıdır. Bu adımda, prova uygulamadan elde edilen veriler ve mahalle sakinlerinin geri bildirimleri dikkate alınarak, yapılan kullanıcı deneyim anketlerinin sonuçlarının rehberliğinde, nihai ve kalıcı çözümler geliştirilir. Kalıcı uygulama, prova uygulamada olduğu gibi çocukların ve yayaların ihtiyaçlarına odaklanarak, sokakları güvenli, sağlıklı ve erişilebilir hale getirme amacını taşır. Ancak buna ek olarak, provada boya ile tanımlanan alan, gerektiğinde asfalt sert zeminin kaldırıldığı, sürdürülebilir, doğa-tabanlı ve geçirgen malzemelerin kullanıldığı ve bitkilendirme ile iklime dayanıklı hale getirildiği bir kamusal mekâna dönüştürülür.
Programın Hedefleri
Program kapsamında hızlı uygulanabilir tasarım stratejileri ve düşük maliyetli uygulamalar ile yaya ve çocuk kullanımı öncelikli kamusal mekânların oluşturulması; sokak dönüştürme projeleri konusundaki bilgi ve farkındalığın yaygınlaştırılması; belediyelerin ilgili temsilcilerinin çocuk dostu kamusal mekânlar ve projeler konusundaki bilgi ve kapasitesinin artırılması hedeflenmektedir. Programın temel hedeflerinden bir diğeri ise yaya ve çocuk kullanımı öncelikli kentsel tasarım pratiklerini desteklemek ve yaygınlaştırılmasını sağlamaktır.
İçerikler
- Çocuklar için Sokaklar Tasarlamak
- Uygulamalı Veri Toplama
- Geometri Testi
- Kentsel Tasarımda Katılımcı Süreçler ve İletişim Stratejileri
- Tasarım Atölyesi: Desen, Renk ve Kent Mobilyaları
- Belediye Deneyim Paylaşımı
- Koordinasyon Toplantıları
- Saha Uygulamaları
Süre
Prova Uygulama: 3-6 ay
Kalıcı Uygulama: 9-12 ay
Katılımcılar
Belediyelerin Plan Proje, İmar ve Şehircilik, Strateji Geliştirme, Şehir Planlama, Kentsel Tasarım, Park ve Bahçeler, Ulaşım, Sosyal Hizmetler ve konuile ilgili alanlarda çalışma yürüten diğer birimlerinde görev yapan yönetici ve personelinden oluşan tasarım ve uygulama ekipleri.
