COP28'den Konu Başlıkları

Marmara Belediyeler Birliğini temsilen COP28'e katılım gösteren Çevre Yönetimi Koordinatörü Ahmet Cihat Kahraman ve Çevre Yönetimi Uzman Yardımcısı Melisa Acar konferansın çıktılarını derledi. 

COP28 Gelişmeleri

• Katılımcı sayısı, geçen yıla kıyasla neredeyse iki kat artarak 30 yıllık COP zirveleri tarihindeki en yüksek seviyeye ulaştı.
• Türkiye, 1045¹ delegenin kayıt yaptırmasıyla diğer ülkeler arasında yedinci sırada yer aldı.
• Kayıp ve Zarar Fonu'nun kabul edildiği açılış genel kurulunda, BAE, Almanya, İngiltere, Japonya ve ABD yeni taahhütlerde bulundu.
• BAE, fon için 100 milyon dolar yatırım yaparken, ABD tarihteki en büyük emisyona sebep olmasına rağmen 17,5 milyon dolar taahhüt etti².
• COP28'de taahhüt edilen 700 milyon dolarlık fon, ihtiyaç duyulanın %0,2'sinden azını karşılıyor³. Fonların daha fazla mobilize edilmesi ve hesap verebilirlik talep ediliyor.
• Zengin ülkelerin, iklim krizinden etkilenen insanlara yardım etme yükümlülüğüne vurgu yapılıyor. Ancak, hâlâ yetersiz ve asılsız vaatler öne çıkıyor.
• Küresel Stok Sayımı (GST)⁴, iklim değişikliği eylemlerini izlemeye ve kolektif ilerlemeyi değerlendirmeye yönelik önemli bir araç olarak görülüyor. İlk taslak metin, kayıp ve zararın ölçeğine dair önemli bir dil içeriyor ve gelecekteki ihtiyaçlar ile azaltım ve uyum için finansman arasında bağlantı kuruyor.
• Küresel Karbonsuzlaştırma Hızlandırıcısı (GDA)⁵, temiz enerji artışını hedefleyerek ve metan emisyonlarını azaltarak Paris Anlaşması'nın hedeflerini destekliyor. Geleceğin enerji sistemini hızla ölçeklendirmek, günümüzün enerji sisteminin karbondan arındırılması ve metan ve diğer CO2 olmayan sera gazlarına (GHG'ler) odaklanmaktadır.
• Küresel Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Taahhüdü'ne imza atan 123 ülke, önemli taahhütlerde bulundu⁶. İmzacılar, metan emisyonlarını aşamalı olarak ortadan kaldırmanın yanı sıra, küresel yenilenebilir enerji kapasitesini 2030 yılına kadar üç katına çıkararak 2022'deki mevcut 3,4 terawatt'tan 2030'a kadar 11 terawatt'a çıkarmayı ve küresel ortalama yıllık enerji verimliliği iyileştirme oranını her yıl yaklaşık %2'den %4'ün üzerine, iki katına çıkarmayı taahhüt etti. Henüz imzacıları arasında Türkiye, Çin, Hindistan ve Güney Afrika bulunmuyor.
• 27 ülke, BAE Hidrojen Niyet Bildirgesi⁷ aracılığıyla düşük karbonlu hidrojenin küresel ticaretini destekliyor.
• Küresel petrol üretiminin %40'ından fazlasını temsil eden 50 şirket, Petrol ve Gaz Karbonsuzlaştırma Tüzüğü'nü (OGDC)⁸ imzalayarak metan emisyonlarını sıfırlamayı, rutin alev yakmayı 2030'a kadar sona erdirmeyi ve en geç 2050'ye kadar toplam net sıfır operasyona ulaşmayı taahhüt etti.
• GDA, yüksek emisyon salan sektörlerde karbondan arındırmayı hızlandırmayı amaçlayan Endüstriyel Geçiş Hızlandırıcısı (ITA)'nın lansmanını da içeriyor. Politika yapıcıları, teknik uzmanları ve mali destekçileri endüstrilerle iş birliğine teşvik ederek, yatırımların kilidini açmayı ve emisyon azaltma projelerini ölçeklendirmeyi hedefliyor.
• GDA'nın üçüncü ayağı, ekonomi çapında metan emisyonunun azaltılması yoluyla metan ve diğer CO2 olmayan sera gazlarını ele alacak. Bunu desteklemek amacıyla metan azaltma projeleri için 1 milyar dolardan fazla bir miktar seferber edilecek.
• GDA, küresel soğutma emisyonlarını 2050 yılına kadar %68 oranında azaltmayı hedefleyen Küresel Soğutma Taahhüdü'nü de içerir. Daha çok ülke klimayı benimsedikçe üç katına çıkması beklenen bu emisyonlar şu anda küresel toplamın yüzde yedisini oluşturuyor. Şu ana kadar 52 ülke bu taahhüdü imzaladı.
• COP28, iklim taahhütlerini eyleme dönüştürmek amacıyla daha geniş bir lider yelpazesine ulaşmayı hedefliyor. Yerel İklim Eylemi Zirvesi⁹, kendi ülkelerinde iklim politikasını uygulayan belediye başkanları, valiler, iş dünyası temsilcileri ve STK liderlerini bir araya getirecek.
• Tarihsel olarak, küresel ticaret, sera gazı emisyonlarına önemli düzeyde sebep olmuştur. Üretim ve dağıtım, küresel emisyonların yaklaşık %25'inden sorumludur¹⁰. Dünya Ekonomik Forumu, COP28 Ticaret Günü'nde şekillenen tartışmalara liderlik etmek amacıyla BAE, BM ticaret organı UNCTAD, Dünya Ticaret Örgütü ve Uluslararası Ticaret Odası ile ortaklık kuruyor. Forum, kamu-özel hayırseverlik ortaklıklarının duyurulması için hükümetleri, sektörü ve hayırseverlik liderlerini bir araya getirerek net sıfıra geçişin finansmanının potansiyel sonuçlarını araştırıyor.