Marmara Denizi Müsilaj Problemi ve Çözüm Önerileri Konuşuldu
Marmara Belediyeler Birliği (MBB), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı işbirliğiyle 4 Haziran 2021, Cuma günü “Marmara Denizi’nde Müsilaj Problemi ve Çözüm Önerileri” başlıklı çevrimiçi çalıştay gerçekleştirdi. Çalıştayın açılış konuşmalarını MBB ve Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürü Eyyüp Karahan yaptı.
Program açılışında konuşan MBB Genel Sekreteri M. Cemil Arslan, yapılan analizlere göre çevre alanında en fazla imza toplanan konulardan birinin Marmara Denizi olduğundan bahsetti. Arslan, “5 Haziran Dünya Çevre Günü’nün 2021 yılı teması Ekosistem Restorasyonu. Tam da bu meseleyi ilgilendiren bir tema olmuş. Marmara Denizi ile ilgili olarak Marmara Denizine kıyısı olan Belediyeler ile hükümetin el ele vererek çözüm noktasında bir irade birliği yaptığından bahsedebiliriz. Türkiye’nin taşıyıcı gücü olan Marmara Bölgesinin en önemli değerlerinin başında Marmara Denizi gelmektedir. Herkesin endişelerini takip ediyoruz ve kaygılarını çok iyi anladığımızı belirtmek istiyorum.” Şeklinde sürdürdü sözlerini.
Ülkenin kalkınması için yapılan çalışmaları unutmadan bunu doğaya saygılı şekilde yapılması gerektiğinden bahseden Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Çevre Yönetimi Genel Müdürü Eyyüp Karahan, “Doğal kaynaklarımızdan birisi olan denizlerimizin yönetiminde temel aldığımız en önemli ilke koruma ve kullanma dengesidir. Elbette hepimizin ortak değeri olan denizlerimizi ülkenin kalkınması için en doğru şekilde kullanacağız. Ama bunu yaparken de denizlerimizi tahrip etmeden çocuklarımızın ve gelecek nesillerimizin bizim üzerimizdeki bir emaneti olduğunu unutmayacağız.” dedi.
“ATIKSU BERTERAFI İÇİN BELEDİYELERİMİZLE GÖRÜŞTÜK”
Müsilaj varlığının sebeplerinden bahseden Karahan, “Müsilajın, deniz yüzeyinde, su kolonunda ve deniz dibinde geniş alanları kaplayarak görsel, maddi ve ekolojik hasarlara yol açtığını görüyoruz. Bu sorun deniz yüzeyini kaplayarak oksijen transferini engellemekte, koku oluşumuna neden olmakta ve bir süre sonra deniz dibinde ciddi hasarlara yol açmaktadır. Müsilaj problemine neden olan ana kaynaklar iklim değişikliği nedeniyle deniz suyu sıcaklığının aşırı yükselmesi, Marmara Denizi’nin durgun yapısı ve azot ve fosfor birikimleridir.” diyerek çözüm önerisi için de yaptıkları çalışmalardan bahsetti. “Azot ve fosfor birikiminin neden olduğu kirliliğinin ana kaynağın arıtılmadan denize verilen atıksular olduğu bilinmektedir. Bu husus yapılan izleme ve değerlendirme çalışmaları sonucunda Bakanlığımızca belediyelerimize ve illerimize bildirilmiş ve gerekli dönüşüm çalışmalarının ivedilikle başlatılması istenmiştir. Deniz kirliliğine etki eden bir unsurun da tarımsal kaynaklı kirlilik olduğu bilinmektedir. Özellikle Susurluk, Bandırma ve Erdek körfezine iç sularla taşınan tarımsal kökenli yayılı kirliliğin önüne geçilmesi önem arz etmektedir. Ayrıca, balık popülasyonunun ve biyoçeşitliliğin de korunması konusunda da çeşitli adımların atılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.” dedi.
“MARMARA DENİZİ’NE YAPILAN DEŞARJLAR BİYOLOJİK ARITMADAN GEÇMELİ”
MBB’nin Marmara Denizi çalışmalarını daha da yoğunlaştıracağından bahseden MBB ve Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın, “MBB’nin kuruluş misyonunun gereği olarak bu alanda daha çok çalışma yapması için çaba göstereceğiz.” dedi.
Başkan Büyükakın, “ Marmara’yı bir havza olarak çevresindeki tüm paydaşlarla ve ilişkilerle birlikte ele almamız gerekir. Uzun süre sadece ön arıtmadan geçen atık suları derin deşarj ile boşaltmışız ve bu yöntemle devam etmişiz. Aynı zamanda Tuna Nehri ve Karadeniz’e kıyısı olan diğer ülkelerden gelen atıksular için sınır ötesi eylem için de çalışma yapılmasının gerekliliğinin de altını çizmek istiyorum” dedi.
“ORTAK EYLEM PLANI KONUSUNDA TÜM BELEDİYELER AYNI FİKİRDEYİZ”
Ortak bir eylem planı konusunda Marmara Denizi’ne sınırı olan tüm belediyelerin aynı fikirde olduğunu belirten Büyükakın, “Marmara Denizi’ne atıksu tesislerinin kurulması için sürecin bir de finansman boyutu var. Sayıları büyük ölçüde biliyoruz. Marmara Denizi’ne yapılan deşarjların %40-%50’si biyolojik arıtmaya girmeden yapılan deşarjlar. Sadece kanalizasyondan kaynaklanan değil, endüstriyel ve tarımsal faaliyetlerin de düşünülmesi lazım. Ancak hızlıca kontrol edebileceğimiz değişken arıtma tesisleri. İleri Biyolojik Arıtma imkânını geliştirmemiz lazım. Bunun da bir bütçe karşılığı var. Hem panelistlerden hem katılımcı arkadaşlardan beklentilerimiz, yenilikçi fikirler. Çalıştay notlarında bu tür fikir ve önerilerin, MBB ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın gündemine alması açısından altı çizilerek not alınması önemli olacaktır. Yarın da su kanalizasyon genel müdürleri ve çevre daire başkanlarının katılımıyla MBB’de yüz yüze bir toplantı gerçekleştireceğiz. Teknik gereksinimler masaya yatırılacak. Burada biraz daha detaylı çalışma yapacağız. Kısa, orta ve uzun vadeli eylem planını da Bakanımız Sn. Murat Kurum ve belediye başkanları ile 6 Haziran’da çalışma fırsatı bulacağız.” dedi.
Marmara Uluslararası Kent Forumu’nun da bu tür meselelerin çözümündeki önemine değine Başkan Büyükakın “Marmara Urban Forum (MARUF), 2019 yılında yapılmıştı ve ciddi bir katılım sağlanmıştı. Bu yıl ikincisini 1-3 Ekim tarihlerinde gerçekleştireceğimiz MARUF’u iki boyutta ele alacağız. Bir tanesi belediyecilik meselesine, önündeki meydan okuyan konulara yeniden düşünerek bakmak yani re-think. İkincisi ise özellikle pandemiden sonra iklim değişikliği de uzun zamandır bunun önemini gösteriyor ki birlikte hareket etmek, yani co-act. Son deniz salyası meselesi de benzer bir ortak hareket etme ve yeniden düşünmenin önemini ortaya koydu”
Marmara Denizi’nin Mevcut Çevresel Durumu ve Deniz Ekosistemine Etkileri, Kentsel Atıksu Yükü Konuşuldu
Açılış konuşmalarının ardından Marmara Denizi’nin mevcut çevresel durumu ve bunun deniz ekosistemine etkileri, kentsel atıksu yükü ve projeksiyonlar, su ürünleri ve turizm başta olmak üzere çevre yönetiminin sektörel etkileri, tarımsal kirlilik ve gemilerden kaynaklı kirlilik konuları ele alındı. Bu kapsamda Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü’nden Doç. Dr. Mustafa Yücel, MARMOD Projesi çıktıları kapsamında Marmara Denizi’nin mevcut durumunu katılımcılarla paylaştı. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi’nden Prof. Dr. Mustafa Sarı ise Marmara Denizi Çevresel Durumunun Deniz Ekosistemine Etkileri başlıklı sunumunu gerçekleştirdi. Sunumun ardından İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. İzzet Öztürk, Marmara Denizi ile ilişkili kentsel atıksu yükü ve projeksiyonlarından bahsetti.
Program ikinci bölümünde Marmara Denizi’nde Çevre Yönetiminin Sektörel Etkileri: Su Ürünleri paneli EkoIQ Genel Yayın Yönetmeni Barış Doğru moderatörlüğünde gerçekleştirildi. Marmara Denizi Çevresel Durumunun Balıkçılık ve Su Ürünleri Sektörüne Etkileri ve Çözüm Önerileri’ni Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürü Doç. Dr. Mahir Karıyılmaz aktardı. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü’nden Doç. Dr. Ahsen Yüksek, Marmara Denizi Ekosistem Sıkıntıları ve Çözüm Önerilerini anlattı. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Prof. Dr. Cem Gazioğlu ise 2021 R-V Alemdar II Araştırma Gemisi Bahar Seferi Sonuçları’nı katılımcılarla paylaştı. TÜBİTAK MAM’dan Dr. İbrahim Tan ise Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Programı’na göre Marmara Denizi’nin mevut olan deniz suyu kalitesi ile ilgili çarpıcı rakamlar sundu.
Mevcut Sorunlar ve Çözüm Önerileri Çalıştay Masalarında Yoğun Şekilde Görüşüldü
Kentsel ve Endüstriyel Atıksu Yükünü Sıfırlamak, Tarımsal Kirliliği Azaltmak: Balıkçılık ve Su Ürünleri Sektör Değerlendirmesi ve Gemilerden Kaynaklı Kirliliğin Kontrolü: Turizm Sektörüne Etkileri başlıklı 3 çalıştay yapıldı. Çalıştayların çıktıları 5 Haziran’da Marmara Belediyeler Birliğinde Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Sn. Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar, Marmara Denizi sınırı olan büyükşehir belediyelerinin Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanları, Çanakkale ve Yalova illerinin Belediye Başkan Yardımcıları ile büyükşehir belediyelerinin Su ve Kanalizasyon Genel Müdürlerinin katılımıyla teknik olarak çalışılacak. Tüm bu çalışmalar da Çevre ve Şehircilik Bakanı Sn. Murat Kurum’un teşrifleriyle 6 Haziran’da Kocaeli’nde gerçekleştirilecek Marmara Denizi Ortak Eylem Planı İstişare Toplantısı’nda görüşülecek olup basına lanse edilecektir.
