Dünyanın İlk Hibrit Kent Forumu: 2020 Malezya Kent Forumu
Ulusal bir kent forumu olan Malezya Kent Forumu bu sene 28-30 Eylül tarihleri arasında ilk defa “hibrit” düzenlenerek 8808 kişiyi çevrimiçi, 500 kişiyi fiziksel ortamda sürdürülebilir şehirciliğin geleceğini tartışmak için bir araya getirdi.
Yazan: Ali Akıncı
21. yüzyılda artan küreselleşme ile fark edilen ortak problemler, ortak çözümler gerektirir. Bu farkındalığa sahip ve dünyanın farklı ülkelerinden gelen kent paydaşları, 2020 yılında COVID-19 gerçeğine rağmen ortak bir çabayla sanal ortamda buluşarak geleceğin şehircilik problemlerini tartışmaya devam ediyor. Bu sene 28-30 Eylül tarihleri arasında ilk defa “hibrit” şekilde gerçekleşen Malezya Kent Forumu (Malaysia Urban Forum - MUF) da bu çabalardan biri. COVID-19’un getirdiği sosyal mesafe kısıtlamalarına rağmen yarı fiziksel yarı sanal ortamda gerçekleşen forumda, dünyanın dört bir yanından gelen ve aralarında kamu kurumları ve özel sektörden, sivil toplum kuruşlarından ve akademiden lider, uzman ve araştırmacıların da bulunduğu 8808 kişi online bir şekilde, 500 kişi fiziksel ortamda sürdürülebilir şehirciliğin geleceğini tartışmak için bir araya geldi.
Birleşmiş Milletler İnsani Yerleşim Programı (UN-Habitat) ve Marmara Belediyeler Birliği’nin (MBB) düzenlediği Marmara Uluslararası Kent Forumu’nun da (Marmara Urban Forum- MARUF) partnerleri arasında olduğu MUF 2020’nin mottosu “Sürdürülebilir Kentleşme” idi. Geçtiğimiz yıl gerçekleşen MUF-2019’un üzerine ciddi yol kat etmiş olan bu yılki konferansta sürdürülebilir kentleşme, “Katılımcı Şehircilik”, “Sürdürülebilirlik için Teknoloji ve İnovasyon”, “Kentsel Dayanıklılık ve Düşük Karbon Emisyonu”, “Kültür ve Yaratıcı Şehirler” ve “Finansal Sürdürülebilirlik” temaları altında ele alındı.
Sürdürülebilir Gelecek için Harekete Geçin!
MUF 2020’nin açılış töreninde yapılan konuşmalarda COVID-19 salgınıyla daha da derinleşen küresel sorunlar hatırlatılarak kent paydaşlarına harekete geçin çağrısında bulunuldu. Törenin ilk konuşmalarından birini yapan UN-Habitat İcra Direktörü Maimunah Mohd Sharif, “Bugün her zamankinden daha çok dayanışma ve işbirliğine, barış ve çatışmaların uyumlu bir şekilde çözülmesine, geleceği düşünmeye ve insan zekâsına duyulan ihtiyacı hatırladık. Dünyanın ve insanların bizden daha çok şey beklediği bu zamanda, MUF’a katılan herkesi günümüzün krizlerini ele alacak çözümleri uygulamada daha cesur ve vizyoner olmaya davet ediyorum.” dedi. Malezya Başbakanı Muhyuddin Yassin ise “COVID-19 bizi her geçen gün daha da zorluyor ve bize uyanma çağrısı yapıyor. Her ülke bugüne kadar atılan her adımı yeniden değerlendirmek ve daha fazlasını yapmak zorunda.” çağrısında bulundu.
Herkes için Sürdürülebilir Kentleri İnşa Etmek
MUF 2020 süresince fiziksel olarak gerçekleştirilen oturumların yanı sıra internet üzerinden bağlanılan sanal odalarda bilgi altyapısı oluşturma, farkındalık yaratma, sürdürülebilir ve krizlere dayanıklı kent inşası ve sorunlara yenilikçi çözümler üretme gibi önemli noktalara vurgu yapıldı.
MUF 2020’de MBB de “Kentsel Mekânları Yaşlılar için Kapsayıcı Kılmak” başlıklı bir oturum düzenledi. 65+ Yaşlı Hakları Derneği Başkanı, aynı zamanda kurucularından olan Gülüstü Salur’un moderatörlüğünde yapılan online oturumda, Mekanda Adalet Derneği kurucularından, aktivist ve araştırmacı Yaşar Adanalı, İTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Göksenin İnalhan ve 65+ Yaşlı Hakları Derneği Başkan Yardımcısı, gazeteci Ferhat Boratav konuşmacı olarak yer aldı. Söz konusu oturumda2050 yılında 60 yaş üstü insan nüfusunun bugünün iki katı olacağının altını çizen Göksenin İnalhan, bu demografik değişimin sürdürülebilir kalkınma için önemli etkileri olacağını vurguladı. Yaşlı dostu şehirlerin dizaynlarının nasıl olması gerektiği ve kaçırılmaması gereken önemli noktaların altını çizen İnalhan, “Tasarımcı olduğumuz için, yaşlı insanlar veya yaşlanan insanlar için tasarım yapmak, yaşlanma sürecinin yaşlı kişinin çevreyi algılama, yorumlama ve müzakere etme şeklini nasıl etkileyebileceğini anlamayı, ancak aynı zamanda toplumda yaşlanmanın ne anlama geldiğinin anlaşılmasını gerektirir. Yaşlı dostu ortamlar, fiziksel ve sosyal engellerden arınmış olarak tanımlanır ve hayat boyunca fiziksel ve zihinsel kapasiteyi öne çıkaran, hatta bir kapasite kaybı yaşamaları durumunda bile değer verdikleri şeyleri yapmaya devam etmelerini sağlayan teknolojileri destekler.” dedi.
Şehirlerin hızlı ve plansız değişimi hakkında konuşan Yaşar Adanalı ise mekânsal çalışmalarda yaşlanma boyutunun eksikliğine, yaşlanma çalışmalarında ise mekânsal boyut eksikliğine dikkat çekti. Hesapsız çalışmalar ve yer değiştirme baskısından dem vuran Adanalı, “Yer değiştirme baskısı, sadece doğrudan veya zorla yerinden edilmeyle ilgili değildir. Büyüdüğümüz çevremizdeki hızlı değişim ve bununla ilgili hissettiğimiz baskı ile ilgilidir. Bu baskı, kentsel dönüşüm projelerine ve politikalarına girdiğimizde farkında olmamız gereken faktörlerden biridir. Üzerinde kafa yormamız gereken çözümlerden biri de mahalleleri, kentsel alanları özenle düşünmek. Korona-sonrası şehirleri yaş açısından kapsayıcı kılmak için bakımı ekoloji olarak ele almak önemli. Bakım ekolojisini ben şöyle tanımlıyorum: Farklı yaştan, farklı kapasite ve yeterliliklere sahip komşular; insanlar ve diğer canlılar; yapılı ve doğal çevre arasındaki bakım odaklı tüm ilişkiler… Kentsel politikalarımız bakım ekolojisini mı hedefliyor yoksa daha fazla yer değiştirme baskısına mı neden oluyor bunu sorgulamalıyız.” dedi. Sivil toplum örgütleri, akademisyenler ve şehircilik çalışanları arasında koalisyon kurmanın faydalarına değinen Adanalı, şehir planlamada aktif katılımın öneminin altını çizdi.
Ferhat Boratav ise yaşlılığı deneyimlemek ve bu konuda sivil toplum örgütlerinin üzerine düşen sorumluluklar konularına değindi. Yaşlanmanın aslında ilk önce ailemizden, daha sonra da kendimizden deneyimlediğimiz kişisel bir tecrübe olduğunu söyleyen Boratav, “Eskiden ülkemizde yaşlılar yaşlı olmanın keyfini çıkarırlardı çünkü genç ve onlara bakma kapasitesi olan bir toplumun üyeleriydiler. Şimdi bu durum değişti. Toplumumuz hızla yaşlanıyor. Zamanımız çok fazla kalmadı ve bu yüzden yaşlanmanın bir hak olduğunu kavramamız gerekiyor. Bu durumun bir hak problemi olduğunu öne çıkaramazsak hızla yaşlanan toplumumuzun sorunlarına cevap arayamayız ve çözüm getirici kaynak bulamayız. Türkiye'de ve dünyada ne yazık ki yaşlılık sorunlarıyla alakalı çok az çalışma yapılıyor. Sivil toplum örgütleri de dahil olmak üzere üzerimize düşen, yaşlı haklarını destekleyen kurumlar ve yasal sistemler geliştirmeyi savunmaktır. Bu konuda sivil toplum örgütlerinin en iyi yardımcıları kent konseyleri gibi yerel otoritelerdir ve bu otoritelerle kapsamlı çalışmalar yapılmalıdır.” dedi.
2020 Malezya Kent Forumu özellikle sürdürülebilir şehirleşme için her kesimin beraber hareket etmesinin önemini vurgulayan bir etkinlik oldu. COVID-19 krizine rağmen iptal olmayan, bilakis bu duruma adapte olan ilk kentleşme forumu olmayı başaran MUF 2020, çeşitli zorluklara rağmen aynı hedefte buluşan ve toplum yararına çalışanların, istediklerinde neleri başarabileceğini gösteren bir etkinlik olarak akıllara kazındı.
*Bu yazı, Kent dergisinin Ekim-Aralık 2020 tarihli üçüncü sayısında yayımlanmıştır.
*Derginin tamamını okumak için tıklayınız.
