COP27’de Tarım Günü: Doğa Temelli Çözümler

Dünyadaki gıdanın yaklaşık üçte birini çiftçiler üretiyor. Ancak küresel iklim finansmanının yalnızca %1,5'u (10 milyar ABD Doları) şu anda küçük ölçekli tarıma yönlendirilmektedir ve yalnızca %7'si (700 milyon ABD Doları) çiftçiler gibi değer zinciri aktörlere gidecektir.

Son Rejeneratif Tarım Raporu’na[1] göre Afrika'daki tarım arazilerinin %50'sinde sürdürülebilir tarımın benimsenmesi çiftçilere ve şirketlere her yıl 17 milyar ABD Doları tasarruf sağlayacağı görünüyor.

2030 yılına kadar iklime dayanıklı ve sürdürülebilir tarımı çiftçiler için çekici ve yaygın olarak benimsenen bir seçenek haline getirmek amacıyla birlikte çalışmak için Mısır ve Birleşik Krallık tarafından ortaklaşa yürütülen Tarım Girişimi’ne COP27'de bu hafta 13 ülke katıldı.

İklim değişikliğine uyumlu tarım için:

• Özellikle endüstriyel ölçekli çiftçilikte, çiftçiliğin Karbon ayak izini azaltmak:

Tarım sektöründeki emisyonların %70'inden fazlası enerji yoğun ve karbon salan işlemlerden kaynaklanmaktadır. Karbon ayak izini azaltmak için mahsul ve hayvancılık sistemlerinde endüstriyel tarımı en aza indirmek, zirai kimyasalların aşırı kullanımını azaltmak ve sektöre güç sağlamak için yenilenebilir enerji kaynakları bulmak gerekmektedir.

• Karbon tutma ve iklim etkilerinin azaltımı için yeniden yeşillendirme yapılması:

Orman yönetimi, ağaçlandırma ve tarımsal ormancılık sistemleri, iklim değişikliği etkilerinin ele alınması için kritik öneme sahip olacaktır. Afrika'da 100 milyon hektarlık arazinin restorasyona alınmasını hedefleyen AFR100 (Afrika Orman Peyzaj Restorasyonu Girişimi) bu amaca önemli katkı sağlayacaktır.

• İklimle ilgili tarımsal riski en aza indirmek için sulamaya yatırım yapılması:

Sulamanın ana kısıtlaması ekonomik su kıtlığıdır. Su kaynaklarının yönetimine yapılan yatırımlar su talebini karşılayacak kadar büyük değil ve çiftçiler su kaynaklarını kendi başlarına kullanmak için finansal kaynaklara sahip değildir. Sulu tarım iklim değişkenliğini yönetmeye, gıda güvenliği, istihdam ve yoksulluğun azaltılması taleplerini karşılamaya yönelik giderek daha önemli bir müdahale haline geliyor.

• Bozulmuş arazileri restore etmeyi ve ormanla kaplı arazileri artırmayı amaçlayan entegre peyzaj yönetiminin sağlanması:

Hem bozulmuş arazileri restore etmeyi hem de ormanla kaplı arazileri artırmayı birlikte amaçlayan entegre peyzaj yönetimi, sadece iklim değişikliğini azaltmak için değil, aynı zamanda ekosistem hizmetlerini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca suyun peyzaj ölçeğinde yönetilmesi, akışın yönetilmesi, toprak erozyonunun kontrol edilmesi ve bitki örtüsünün iyileştirilmesi gibi faydalar sağlar.

• Teknolojiye dayalı karbon giderimi: Atmosferdeki CO2'yi hem sınırlandırma hem de azaltma konusunda yenilikleri ve teknolojiyi geliştirmek.

Ağaçlandırma, yeniden bitkilendirme ve toprak sağlığını gözetme gibi eylemler, Afrika'yı karbon yutağı yapması ve küresel karbon azaltımına katkısı göz önüne bulundurduğunda daha fazlasını yapabilmek için potansiyel bir teşvik olabilir.

 Gelişmelere bakılacak olursa:

• COP27 Başkanlığı, 2030 yılına kadar tarım ve gıda sistemlerini dönüştürmek için iklim finansmanı katkılarının miktarını ve kalitesini iyileştirmek, uyumu desteklemek ve gıda-finans güvenliğini desteklerken 1,5 derecelik yol haritasını devam ettirmek için Sürdürülebilir Dönüşüm için Gıda ve Tarım (FAST)[2] girişimini başlattı. Bu çok paydaşlı iş birliği programı, iklim finansmanı ve yatırımına erişim, bilgiyi artırma ve politika desteği ve diyalog sağlama konusunda ülke kapasitelerini geliştirmek için somut çıktılara sahip olacaktır.
• İklim için Tarım İnovasyon Misyonu (AIM for Climate[3]), 275'ten fazla hükûmet ve sivil toplum ortağının desteğiyle COP26'da 4 milyar ABD Doları’ndan 8 milyar ABD Doları’nın üzerinde bir yatırım artışı duyurdu. AIM for Climate, Birleşik Arap Emirlikleri ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından yürütülen küresel bir girişimdir. Artan yatırım Avustralya, Bangladeş, Kanada, Danimarka, Avrupa Komisyonu, Finlandiya, Macaristan, İrlanda, İsrail, Japonya, Litvanya, Yeni Zelanda, Kore Cumhuriyeti, Romanya, Singapur, İspanya, İsveç, Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Uruguay ve Vietnam Hükûmet Ortakları’ndan 7 milyar ABD Doları'nın üzerindeki katkı ve 30 yenilikçilik girişiminden 1 milyar ABD Doları’nın üzerinde yatırımdan oluşmaktadır.
• Afrika Gıda Sistemleri Dönüşüm Girişimi (AFSTI)[4] ve Afrika'ya ait 70 tarım işletmesi, Afrika'daki gıda tedarik zincirlerine finansal akışları yönlendirmek için bir eylem planı açıkladı.
• Rockefeller Vakfı, Regen10'un amiral gemisi girişimi olarak dünya çapında yerli ve rejeneratif tarım uygulamalarını ölçeklendiren on kuruluşa 11 milyon ABD Doları hibe verdiğini duyurdu. Gıda sistemlerinin iklim değişikliğini hafifletmede oynayabileceği merkezi rolü bulgular açıkça ortaya koyuyor. Finansman, küresel gıda sistemlerini iyileştirebilecek ve küresel gıda krizini hafifletebilecek, yenileyici tarım uygulamaları etrafında geliştirme, veri analizi, finansman ve eğitimin ölçeklenmesine yardımcı olacak.

DERLEYENLER: Ahmet Cihat Kahraman, Melisa Acar, Mustafa Özkul

[1] Regenerative Agriculture Report. https://www.iucn.org/resources/grey-literature/regenerative-agriculture-report-opportunity-businesses-and-society

[2] https://cop27.eg/#/presidency/initiative/fast

[3] https://www.aimforclimate.org

[4] https://cop27foodpavilion.cgiar.org/programme/african-food-systems-transformation-initiative-afsti-sustainably-scaling-african-food-systems/#:~:text=Home-,African%20Food%20Systems%20Transformation%20Initiative%20(AFSTI)%3A%20Sustainably%20scaling%20African,Africa%20through%20an%20ecosystem%20approach