COP27’de İklimi Güçlendirme Eylemi ve Sivil Toplum Günü

İklim değişikliği tehdidi farkındalığının arttırılması iklim değişikliğiyle mücadeleye katılımı daha çok sağlamaktadır. Sivil toplum, yerel toplulukların küresel iklim gündeminde rol alması için önemlidir ve küresel iklim gündemini şekillendirmeye ve harekete geçirmeye katkı sağlar.

Yerel topluluklar, iklim eylemi hedeflerini ulaşılabilir hedeflere çevirerek gerçekleştirmeleri için bir araçtır. Bu nedenle sivil toplum, İklimi Güçlendirme Eylemi (ACE)[1] çerçevesinin altı unsurunun uygulanmasına yönelik ülke güdümlü yaklaşımın önemli bir aktörü ve doğal ortağıdır.

ACE, çerçevesindeki altı unsurun uygulanmasındaki boşlukları ve zorlukları ele alan politika tutarlılığı, koordineli eylem, destek, inceleme, değerlendirme ve raporlama önceliklerine sahiptir.

Sivil toplum, iklim eylemi hedeflerine ulaşmak ve ACE çerçevesini uygulamak için önemli adımlar atmaktadır. Bu adımlar sivil toplumun, küresel iklim gündeminin uygulanması söz konusu olduğunda toplumun çeşitli düzeylerine ve alanlarına yayılan katkısıyla mümkün olmaktadır.

Sera gazı emisyonları insanların eylemleri, eylemsizlikleri, tercihleri ve davranışlarından kaynaklanması önemli bir konudur. Bu sebeple insanları iklim değişikliğiyle mücadele için eğitmek, güçlendirmek ve harekete geçirmek hayati önem taşımaktadır.

ACE çerçevesine uygun olarak iklim değişikliği sorununa ilişkin farkındalığın yanı sıra yaşam kalitesini artırmaya yönelik programlar da yürütmektedir. Buna ek olarak yerel, ulusal, bölgesel ve uluslararası alanlarda karar vericileri etkilemekte önemli bir rol oynamakta ve yasama düzeyinde küresel iklim gündeminin dikkate alınmasını sağlamaktadır.

İklim krizini ele almak için gereken iklim finansmanının sağlanması ve gelişmekte olan ülkelere adil bir finansman sağlanmasıyla ilgili olarak hesap verebilirlik ve şeffaflığın sağlanmasında sivil toplum hayati role sahiptir. Bu finansman, iklim krizine neden olmak için en az etkiyi yaratan ancak etkilerinden en çok zarar gören gelişmekte olan ülkelere ve yoksul topluluklara borçludur. Sivil toplum, yeni iklim finansmanının siyasi hedeflere değil, ihtiyaçlara dayalı olmasını sağlamalıdır.

 ACE’nin Altı Unsuru:

1. Öğretim

İklim değişikliğini örgün ve yaygın eğitimin tüm yönlerine dahil etmek, etkili iklim eylemi için başlangıç noktasıdır. Aynı zamanda iklim değişikliği eğitiminin SKA’nın da hedeflerinden biri olan kaliteli eğitim ve hayat boyu öğrenim ilkelerine uyum sağlamaktadır. Örneğin;

• İtalya ve Meksika, zorunlu iklim ve çevre eğitimini getirerek iklim eğitimi konusunda harekete geçti ancak her iki ülke de bunu uygulamaya henüz koymadı. Yeni Zelanda ise 2019'da okul müfredatına isteğe bağlı iklim değişikliği materyali getirdi.
• Bölgesel Eğitim ve Sürdürülebilir Kalkınma Uzmanlık Merkezleri (RCE'ler)[2], iklim eğitiminin SKA’lara yönelik olarak nasıl çalışabileceğini gösteren projelerle iklim eğitiminde yenilikler yapmaktadır. Örnek olarak RCE Okayama[3], gençleri topluluklarına iklim değişikliğini hafifletme ve uyum faaliyetleri hakkında bilgilendirmeleri için güçlendirilmektedir.

2. Eğitim/Alıştırma/Çalışma

Eğitim, herkesin dahil olduğu düşük karbonlu, iklime dirençli bir geleceğe adil bir geçişi güvence altına almak için pratik ve teknik beceriler geliştirmek üzere iklimle ilgili kilit sektörlerde mesleki eğitimi ifade eder. Enerji sektöründen iki örnek verilir ise:

• Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı IRENA, 1,5°C hedefine ulaşmak için enerjiyle ilgili işgücünü 2050 yılına kadar iki kattan fazla artırarak 122 milyon[4] işe ulaşılması gerektiğini tahmin ediyor. Bunu göz önünde bulundurarak, gençlerin yenilenebilir enerji sektöründe çalışma kapasitelerini geliştirmeyi amaçlayan sanal yenilenebilir enerji eğitimleri [5]düzenliyor.
• Ruanda ve Tanzanya'da 30.000'den fazla şebeke dışı haneye elektrik sağlayan ödüllü bir projenin parçası olarak taban düzeyinde, Mobisol Solar Home Systems[6] iki ülkede teknisyenleri ve satış personellerini eğiterek 400'den fazla yeşil iş yarattı.

3. Toplum Bilinci

ACE aracılığı ile toplum bilinci unsuru, yaş, iş veya pozisyon gözetmeden insanlara erişerek, iklim değişikliği etkileri ve çözümleri ile ilgili bilinci artırmayı hedefleyen örgün eğitim veya öğretim programlarının ötesine uzanır. Toplum bilinci birden çok şekle bürünebilir.  Erken uyarı bilgileri ve güvenlik talimatları sağlayan[7] hükümetler, iklim değişikliğinin insan ve çevre sağlığı üzerindeki etkisini vurgulayan bir medya kampanyası[8] veya küçük çiftçileri iklime dayanıklı tarım hakkında bilgilendirmek için kamu destekli bir radyo programı olabilir. Örneğin;

• Gelecek için Cumalar [9]hareketi, iklim eylemi için acil ihtiyaç ve emisyonların neden olduğu nesiller arası zarar konusunda medyanın, ebeveynlerin ve öğretmenlerin dikkatini çeken okul grevleri aracılığıyla iklim krizi hakkında kamuoyu farkındalığının nasıl artırılacağını gösterdi.

4. Toplum Katılımı

İklim değişikliği ile ilgili kararların verilmesinde toplumun katılımı[10], verilen kararlardan etkilenenlerin karar alma sürecine dahil olma hakkına sahip olduğu gerçeğine dayanır. Böylece, karar sürecinin kalitesini artıracak toplum bakış açısı ve görüşlerinin alınması sağlanır.

• Yerli gruplar, kadınlar ve gençler de dahil olmak üzere çeşitli bir halktan girdi toplayan katılımcı bir süreç olan Peru'nun “Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar (NDC'ler) hakkında konuşalım” girişimi gibi, iklim değişikliği karar alma süreçlerine halkın katılımını dahil eden birkaç ülke örneği vardır.

5. Toplumun Bilgiye Erişimi

ACE, iklim krizi ile ilgili bilgilerin hazır bir şekilde toplumun erişimine açık ve ücretsiz olması gerektiğini öne sürer.

• İki bölgesel anlaşma olan Aarhus Sözleşmesi [11]ve Escazú Anlaşması[12], halkın çevre ile ilgili bilgilere erişim hakkının yanı sıra çevresel konularla ilgili olarak erişim hakkını garanti eder.
• Topluma erişilebilir bilgiyi sağlayan sadece hükümetler değildir. Youth Climate Action[13] gibi internet üzerindeki bazı platformlar UNFCCC süreçlerinde genç insanların da bilgiye erişimini sağlayacak şekilde dizayn edildi.

6. Uluslararası İş Birliği

Uluslararası iş birliği ulusal çabaları güçlendirebilir, bir araya gelmeye ve ortak amaçta çabalara izin vererek iklim eylemini teşvik edecek bilgi alışverişi fırsatları yaratabilir. ACE bu amaç uğruna toplantıların düzenlenmesini kolaylaştırarak katılım sağlar. Örneğin;

• UNFCCC kapsamında yıllık ACE diyaloglarında[14] iyi uygulamalar ve ACE uygulamalarından öğrenilen bilgilerin paylaşımı teşvik ediliyor.
• BM İklim Değişikliği Eğitimi, Öğretimi ve Halkı Bilinçlendirme İttifakı[15], ülkelerin iklime dayanıklı toplumlar oluşturmasını destekleyen 13 BM kuruluşundan oluşur.

DERLEYENLER: Ahmet Cihat Kahraman, Melisa Acar, Mustafa Özkul

Kaynak: https://unfccc.int/blog/what-is-ace

[1] Action for Climate Empowerment. https://unfccc.int/ace

[2] https://www.rcenetwork.org/portal/

[3] https://www.rcenetwork.org/portal/rce-profile-detail/rce-okayama

[4] https://irena.org/news/pressreleases/2021/Jun/IRENAs-World-Energy-Transitions-Outlook-Re-Writes-Energy-Narrative-for-a-Net-Zero-World

[5] https://www.irena.org/news/articles/2021/Jan/IRENA-Launches-Spring-Virtual-Renewable-Energy-Training

[6] https://cop23.unfccc.int/climate-action/un-global-climate-action-awards/information-and-communications-technology-solutions/mobisol-smart-solar-homes-rwanda-and-tanzania

[7] https://climate-adapt.eea.europa.eu/en/metadata/adaptation-options/establishment-of-early-warning-systems

[8] https://climatesan.org/multimedia-campaign-encouraging-action-on-climate-change/

[9] https://fridaysforfuture.org

[10] https://unfccc.int/blog/community-service

[11] https://unece.org/DAM/env/pp/Publications/Aarhus_Implementation_Guide_interactive_eng.pdf

[12] https://www.cepal.org/en/escazuagreement

[13] https://www.youth-climate.com

[14] https://unfccc.int/ace-dialogues

[15] https://unfccc.int/members-of-the-un-alliance-on-ace