COP27’de Enerji Günü: Fosil Yakıtlardan Uzaklaşmadaki Geçiş Süreci

İklim değişikliği ile mücadelede fosil yakıtlardan uzaklaşmadaki geçiş süreci hiç bu kadar zor olmamıştı. Küresel elektrik üretiminin küresel sera gazı emisyonlarının %23'ünü oluşturduğu gerçeğini göz önüne alarak şu anda küresel elektrik üretiminin yalnızca %29'u yenilenebilir kaynaklardan elde edilmektedir.

Dünya, yalnızca güneş ve rüzgâr enerjisi yoluyla insanların %100 yenilenebilir enerjiye erişim sağlamasına yetecek kadar yenilenebilir enerji potansiyeline zaten sahip. Bu geçişi sağlamak 2030’a kadar yıllık tahmini 450 milyar Dolar civarında kaynak gerektiriyor. Ancak dünya, bu hususların yoğun olarak konuşulduğu bu dönemde bile petrol ve gaza yılda 570 milyar Dolar israf edecek. Kısacası Dünyanın fosil yakıt rezervlerinin yakılması, mevcut olandan yedi kat daha fazla emisyona sebep verse bile birçok hükûmet kömür, petrol ve gaz kullanımı için yeni projeleri onaylamaya devam etmektedir. Eylemsizliğin maliyeti hiçbir şeyle hesaplanamaz. Feci sonuçlara yol açmadan önce fosil yakıtlara yatırım penceresi hızla kapatılmalıdır.

Yakın zamanda yayımlanan Şarm El-Şeyh Uyum Ajandası’nda enerji üretiminin sonuçlarının hala elektriğe erişimi olmayan 733 milyon insanın ihtiyaçlarını karşılaması gerektiğine yer verilmiştir.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı İcra Direktörü Inger Andersen'in belirttiği gibi: “COVID-19 salgınında düşük karbonlu bir toparlanmaya yatırım yapma fırsatını kaçırdık. Şimdi, enerji krizine yanıt olarak temiz ve verimli enerjiyi artırma fırsatını kaçırma tehlikesiyle karşı karşıyayız.”

Günün Anahtar Nitelikte Duyuruları:

• COP27 Mısır Başkanlığı’nın, Afrika Adil ve Uygun Maliyetli Enerji Geçiş Girişimi'ni (AJAETI)[1] başlattı. 2027'ye kadar üç ana hedefi Afrika'da en az 300 milyon insanın enerji ihtiyacının karşılanmasını kolaylaştırmak için teknik ve politika desteği sunma, temiz pişirme yakıtlarına ve teknolojilerine erişim sağlama ve yenilenebilir elektrik üretiminin payını %25 artırma yönündedir.
• İklim değişikliği ve enerji güvenliğini ele almak için gereken yenilenebilir enerji kaynaklarının ve yeşil hidrojenin büyük çapta konuşlandırılması için planlama ve onay süreçlerini hızlandırmaya odaklanan yeni bir küresel girişim olan İklim Planlama Komisyonu'nun lansmanı. Bu komisyon Yeşil Hidrojen Organizasyonu[2], Uluslararası Hidroelektrik Birliği[3], Küresel Rüzgâr Enerjisi Kurulu[4] ve Küresel Güneş Enerjisi Kurulu[5]’nun ortak girişimidir.
• RMI[6] ve Lion's Head Küresel Ortakları[7], Karayipler'deki enerji projelerine yatırım yapmak için hedeflenen 15 milyon ABD Doları tutarında bir proje hazırlama hizmeti ve ilişkili 75 milyon ABD Doları tutarında Karayip İklim Akıllı Fonu[8] başlatmak için ortaklık kurdu. Bu projeler, şiddetlenen fırtınalar karşısında iklim direncini destekleyecek, elektrik fiyatlarını dengeleyecek ve enerji güvenliğini artıracak, aynı zamanda fosil yakıt ithalatında her yıl on milyonlarca dolar tasarruf sağlayacaktır.
• Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA)[9], yakın zamanda başlattığı “2022'de Yenilenebilir Enerji Hedefleri – Tasarım için bir kılavuz”[10] ve İklim Eylemini Güçlendirmek için Enerji Geçiş Desteği: Etkiye Yönelik Görüş 2022[11] raporlarından yeni görüşlerini paylaşacak.
• Küresel Yenilenebilir Enerji İttifak’ı rüzgâr, güneş, hidroelektrik, yeşil hidrojen, uzun süreli enerji depolama ve jeotermal enerji endüstrilerini temsil eden kuruluşların bir ittifakta resmi olarak güçlerini birleştirmesinden oluşacaktır. Hızlandırılmış bir enerji dönüşümü sağlamak için gerekli tüm teknolojileri ilk kez bir araya getirerek hedeflere ulaşılmasını sağlamanın yanı sıra yenilenebilir enerjiyi sürdürülebilir kalkınma ve ekonomik büyümenin bir ayağı olarak konumlandırmayı da hedefliyor.
• Yeni analizlerde, Afrika Yeşil Hidrojen İttifakı (AGHA)[12] ve McKinsey, yeşil hidrojenin Afrika'yı sürdürülebilir bir şekilde sanayileştirebileceği ve altı kilit ülkede GSYİH'yı %6 ila 12 oranında artırabileceği sonucuna varıyor. Yani 2050’ye kadar yeşil hidrojenin Mısır, Kenya, Moritanya, Fas, Namibya ve Güney Afrika'nın GSYİH'sını 126 milyar Dolar artırabileceği ve bu ülkelerin mevcut GSYİH'sının %12'sine eşdeğer olduğu sonucuna varıyor. BM İklim Değişikliği Yüksek-Seviye Şampiyonları, Yeşil Hidrojen Organizasyonu ve Afrika Kalkınma Bankası tarafından desteklenen AGHA, ihtiyaç duyulan yatırımın sağlanması için hükûmetler ve özel sektör arasında daha fazla iş birliği çağrısında bulunuyor.

DERLEYENLER: Ahmet Cihat Kahraman, Melisa Acar, Mustafa Özkul

[1] Africa Just and Affordable Energy Transition Initiative (AJAETI). https://cop27.eg/assets/files/initiatives/AJAETI-BR-01-EGY-10-22-ENup.pdf

[2] Green Hydrogen Organisation. https://gh2.org/

[3] International Hydropower Association. https://www.hydropower.org/

[4] Global Energy Council. https://gwec.net/

[5] Global Solar Council. https://www.globalsolarcouncil.org/

[6] RMI. https://rmi.org/

[7] Lion’s Head Global Partners. https://www.lhgp.com/

[8] Caribbean Climate Smart Fund. https://rmi.org/caribbean-climate-smart-fund

[9] International Renewable Energy Agency (IRENA). https://www.irena.org/

[10] Renewable Energy Targets in 2022 – A guide to design. https://irena.org/Publications/2022/Nov/Renewable-energy-targets-in-2022

[11] Energy Transition Support to Stengthen Climate Action: Insight to Impact 2022. https://www.irena.org/publications/2021/Nov/IRENA-Energy-Transition-Support-to-Strengthen-Climate-Action

[12] Africa Green Hydrohen Alliance. https://climatechampions.unfccc.int/african-green-hydrogen-alliance-launches-with-eyes-on-becoming-a-clean-energy-leader/