Pritzker Küresel Şehirler Forumu’nda Kentlerin Geleceği Konuşuldu
Ana teması “Değişen Kentler, Yeni Gerçeklikler” olan Pritzker Küresel Şehirler Forumu bu yıl 2020’nin Ekim ayından itibaren 12 ay boyunca gerçekleştirilecek sanal etkinliklerle devam edecek. Temalar ise üç başlık altında toplanıyor: “Yönetişimi Adapte Etmek”, “Eşitliği Yakalamak” ve “Dayanıklılığı Yeniden Şekillendirmek”.
Yazan: Ali Akıncı - Merve Ağca
Günümüzde dünya nüfusunun yaklaşık %55’inden fazlası kentlerde yaşıyor. Birleşmiş Milletler’in 2050 yılı projeksiyonuna göre 2050 yılına kadar dünya nüfusunun %68’inin kentlerde yaşaması bekleniyor. 2015 yılından bu yana her yıl dünya üzerindeki kentleşme ve kentleşmeye yönelik sorunların ve çözüm önerilerinin ele alındığı Pritzker Küresel Şehirler Forumu bu sene COVID-19 nedeniyle online olarak gerçekleştiriliyor. Kritik küresel meseleler hakkında içgörü ve politika önerileri geliştiren Chicago Küresel İlişkiler Konseyi (The Chicago Council on Global Affairs) ve dünyanın önde gelen haber kuruluşlarından biri olan Financial Times tarafından düzenlenen forumda, çeşitli sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerin yanı sıra Urban Age’in düzenleyicisi LSE Cities, Metropolis ve Marmara Belediyeler Birliği de partnerler arasında yer alıyor.
İlk olarak 2015 yılında Chicago’da düzenlenen Küresel Şehirler Forumu iş, eğitim, kültür, sanat ve yurttaşlık konuları ile şehirlerin sosyal açıdan kapsayıcı, çevresel ve ekonomik koşullar açısından daha yaşanabilir hale getirilmesine yönelik tartışmalara zemin hazırlamıştı. 2015 yılından beri eşitsizlik, güvenlik, iklim değişikliği, yıkıcı teknolojiler, ulaşım, akıllı şehirler, sürdürülebilir kalkınma gibi konular forumun odağında. 35'ten fazla ülkeden yüzlerce iş insanı, belediye başkanları, CEO'lar, sanatçılar, akademisyenler ve politika uzmanları dahil olmak üzere küresel liderler ve karar vericiler, şehirlerin küresel zorlukların çözümünde oynadığı etkili rolü tartışmak, yenilikçi çözüm önerileri ve görüşleri paylaşmak ve iyi uygulamaların paylaşımını teşvik etmek amacıyla her yıl bir araya geliyor. New York (ABD) , Chicago (ABD), Philadelphia (ABD), Rio de Janerio (Brezilya), Toronto (Kanada), Cape Town (Güney Afrika), Melbourne (Avusturalya), Amman (Ürdün), Prag (Çek Cumhuriyeti), Dublin (İrlanda), Santiago (Şili), Oslo (Norveç), Atina (Yunanistan), Londra (İngiltere), Bangkok (Tayland), Abu Dabi (Birleşik Arap Emirlikleri), Mexico City (Meksika) Belediye Başkanları daha önce düzenlenen forumların konukları arasında yer alıyor. Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Acil Yardım Fonu (UNICEF), Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat), Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) ve Küresel Belediye Başkanları Parlementosu da (Global Parliament of Mayors) forumun önceki paydaşlarından.
DEĞİŞEN KENTLER, YENİ GERÇEKLİKLER
2019 yılında eşitsizlik, göç politikası, kentsel şiddet ve güvenlik konularının acil durum olarak ele alındığı, vatandaş katılımı ve çeşitliliğin sorunların çözümünde kilit rol oynadığının altının çizildiği Pritzker Küresel Şehirler Forumu’nun bu yılki teması “Değişen Kentler, Yeni Gerçeklikler”. Geçen yıllardan farklı olarak forum bu defa Ekim ayından itibaren 12 ay boyunca gerçekleştirilecek sanal etkinliklerle devam edecek. Temalar ise üç başlık altında toplanıyor: “Yönetişimi Adapte Etmek”, “Eşitliği Yakalamak” ve “Dayanıklılığı Yeniden Şekillendirmek”. Forumun ilk etkinliği olan “Yönetişimi Adapte Etmek” 15 Ekim 2020 tarihinde gerçekleşti. Chicago Council Küresel İlişkiler Başkanı Ivo Daalder, Financial Times Yönetici Editörü Peter Spiegel ve Chicago Belediye Başkanı Lori Lightfoot’un açılış konuşmalarıyla başlayan etkinlikte, aşırı nüfus ve sıkışıklık gibi faktörlerin pandeminin yayılmasını hızlandıran en önemli faktörlerden olduğundan bahseden Spiegel, krizle mücadelede kentsel dayanıklılığın artırılmasının önemine vurgu yaptı. Programa video mesaj ile katılan Chicago Belediye Başkanı Lori E. Lightfoot ise insanları sağlıklı ve güvende tutmanın her liderin önceliği olması gerektiğine ve pandemiyle mücadelede küresel düzeyde iş birliğinin yanı sıra bilgi ve tecrübe paylaşımının önemine değindi. Ağırlıklı olarak yerel yönetimlerin salgınla mücadeledeki rolü ve krizle baş etme yöntemlerine vurgu yapılan ilk oturumda ise belediye başkanları, yerel yönetim temsilcileri, hükümet liderleri, özel sektörden yöneticiler ve uzmanlar yerlerini aldı. Financial Times Yönetici Editörü ve Özel Raporlar Editörü Leyla Boulton’ın yaptığı canlı röportajda Palermo Belediye Başkanı Leoluca Orlando ve Dublin Belediye Başkanı Hazel Chu, Avrupa belediye başkanlarının süregelen COVID-19 kriziyle mücadeledeki tecrübelerini aktardılar.
VERİ TEMELLİ, KORKUSUZ VE EŞİTLİKÇİ MÜCADELE
İrlanda’nın Dublin şehri ve İtalya’nın Palermo şehrinin belediye başkanları virüsle başa çıkma konusunda toplumun tüm kesimlerini kapsayan, eşitlikçi mücadele anlayışının geliştirilmesinin önemine değindi. Palermo Belediye Başkanı Leoluca Orlando, COVID-19 ile mücadeleyi mafyaya karşı yürüttükleri mücadele üzerinden aktardı. Dublin Belediye Başkanı Hazel Chu ise pandeminin cinsiyet veya kültür ayırt etmediğini, fakat sosyoekonomik ve çevresel koşulların virüsten ve salgın koşullarından etkilenme ihtimalini şekillendirdiğini ifade etti. Chu, sosyoekonomik açıdan dezavantajlı grupların, bilhassa göçmenlerin, sosyal mesafe kuralını dahi uygulama imkânı bulmalarının oldukça güç olabileceğinden söz etti. Pandemiyle mücadele ederken aynı zamanda eşitsizlikle de mücadele etmenin önemli olduğuna değinilen oturumda mücadelenin veri temelli ve bilimsel bir yaklaşım geliştirilerek argümanların gerçeğe ve kanıta dayandırılmasının bir zorunluluk olduğu belirtildi.
YÖNETİŞİM, İŞBİRLİĞİ VE ŞEFFAF SÜREÇ YÖNETİMİ
Forumun keynote konuğu ise Yeni Zelanda Eski Başbakanı Helen Clark oldu. Konuşmasında Yeni Zelanda’nın salgınla mücadeledeki başarısına değinen Clark, ülkede virüsün neredeyse ortadan kalktığını belirtti. Yok etme stratejisi ile bilimsel tavsiyeleri uyguladıklarını ifade eden Clark, toplumla işbirliği halinde şeffaf bir süreç yönetimi gerçekleştirdiklerine değindi. Yerel yönetimler ve merkezi yönetimlerin ortak paydada buluşabilmesinin ehemmiyetine vurgu yaparak yönetişim ve işbirliğinin altını çizdi.
ABD Ticaret Odası Başkanı Suzanne Clark da ulusal bir perspektif çizmek üzere forum konuşmacıları arasındaydı. Salgının sağlık ve ekonomi alanında yarattığı sıkıntılara değinen Clark, bu tip bir krize hazırlıksız yakalanıldığına ve mevcut yol haritası bulunmadığına değindi. Hükümet yetkilileri ve finans liderlerinin eksik bilgi ile ciddi sonuçları olan kararlar almasına sitem eden Clark, yerelin ihtiyaçlarını sahadan tespit etme imkânına sahip olan yerel yönetimlerin krize karşı hızlı yanıt verdiğini ve pandemi sürecinde yerel işletmelerin de ekonomik krize karşı direnç kazanmaya başladığını söyledi.
Etkinliğin panel oturumu ise ABD’den Miami Belediye Başkanı Francis X. Suarez,Pittsburgh Belediye Başkanı Bill Peduto ve Seattle Belediye Başkanı Jenny Durkan’ın katılımıyla gerçekleşti. ABD’de virüse yakalanmış ilk seçilmiş yönetici ve Miami’de belirti gösteren ikinci kişi olan Suarez, virüsle mücadelede hız faktörünün hayati önemini kişisel tecrübelerinden yararlanarak aktarırken süreç yönetiminde “şeffaf” olmanın gerekliliğinin altını çizdi. Pandemiyle mücadelede yerel yönetimler olarak en ön cephede olduklarının vurgusunu yapan Peduto ise yerel yönetimlerin yetkilerinin azlığından dem vurdu. İlk vakanın görüldüğü Seattle şehrinin belediye başkanı Durkan, süreçte federal hükümetten yardım alamamalarına karşın şehirde bilim insanları ve teknoloji uzmanlarının varlığının sürece olumlu etkilerinden bahsetti.
BELEDİYE BAŞKANLARINIZIN SALGINLA MÜCADELESİNDEN MEMNUN MUSUNUZ?
Oturumlar sırasında eş zamanlı yapılan ankette katılımcılara “Belediye başkanlarınızın salgınla mücadelesinden memnun musunuz?” diye soruldu. Katılımcıların %45’i belediye başkalarının yönetiminden çok memnun olduğunu belirtirken %52’si ortalama bir memnuniyet düzeyine ilişkin yanıt verdi. %3’ü ise belediye başkanlarından memnun olmadığını belirtti.
PANDEMİDEN SONRA YAŞADIĞINIZ ORTAMI DEĞİŞTİRİR MİSİNİZ?
“Pandemiden sonra yaşadığınız ortamı değiştirir misiniz?” sorusuna katılımcıların %8’i “şehre taşınırım”, %10’u “kırsal bölgeye taşınırım”, %22’si “banliyöye taşınırım” ve %60’ı da “olduğum yerde kalırım” cevabını verdi. Günün sonunda tüm oturumlarda ortaklaşılan nokta ise COVID-19 ile etkin ve verimli mücadele edebilmek için bilimsel verilerin gözetilmesi ve yerel yönetimler ile merkezi hükümetler arasında işbirliği ve koordinasyon geliştirilerek ortak çalışmalar yürütülmesinin gerekliliği oldu.
EŞİTLİĞİ YAKALAMAK, DAYANIKLILIĞI YENIDEN TASARLAMAK
Pritzker Küresel Şehirler Forumu’nun “Eşitliği Yakalamak” isimli ikinci oturumu 11 Şubat 2021 tarihinde online olarak düzenlenecek. Eşitlikçi kent hayatı ve daha eşitlikçi kentler için stratejiler ve küresel yaklaşımlarla devam edecek forumun üçüncü etkinliğinin ise 2021 yılının Nisan ayında “Dayanıklılığı Yeniden Tasarlamak” başlığıyla gerçekleşmesi öngörülüyor. Ardından, 6 Eylül-6 Ekim 2021 tarihleri arasında forumun ana teması olan “Değişen Kentler Yeni Gerçeklikler” başlığı altında etkinlikler düzenlenecek. Forum etkinliklerine www.globalcitiesforum.org/ adresi üzerinden kayıt yaptırarak ücretsiz olarak katılmak ve konuşmacılara soru yöneltmek mümkün.
*Bu yazı, Kent dergisinin Ocak-Mart 2021 tarihli dördüncü sayısında yayımlanmıştır.
*Derginin tamamını okumak için tıklayınız.
